style="text-align: right;">*Κωνσταντίνος Ζουριδάκης - Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

trong>Τι είναι η κολονοσκόπηση;

Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση στην οποία ένας εξειδικευμένος ιατρός χρησιμοποιεί ένα ενδοσκόπιο – έναν εύκαμπτο σωλήνα με μια κάμερα – για να δει άμεσα το εσωτερικό του παχέος εντέρου σε όλο το μήκος του. Θα ελέγξει δηλαδή το ορθό, το σιγμοειδές, το κατιόν, το εγκάρσιο, το ανιόν και το τυφλό κόλον. Επιπλέον η κολονοσκόπηση δίνει τη δυνατότητα άμεσης όρασης του τελικού ειλεού, δηλαδή του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου. Η διαδικασία εκτελείται από ένα γαστρεντερολόγο, αφού λάβετε ελαφριά καταστολή (μέθη) για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να μην πονάτε.

Κολονοσκόπηση – πώς αλλιώς ονομάζεται.

Η κολονοσκόπηση ονομάζεται διαφορετικά και ως κολοσκόπηση ή ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου και του τελικού ειλεού. Οι ονομασίες ορθοσκόπηση και ορθοσιγμοειδοσκόπηση αφορούν ενδοσκοπήσεις που περιορίζονται μόνο στο αντίστοιχο τμήμα του παχέος εντέρου (ορθό και ορθοσιγμοειδές, αντίστοιχα) είναι δηλαδή τμηματικές κολονοσκοπήσεις.

Κολονοσκόπηση – πώς γίνεται.

Για να γίνει η εξέταση, ένα κολονοσκόπιο θα περάσει από τον πρωκτό μέχρι το τυφλό κόλον ή τον τελικό ειλεό. Το κολονοσκόπιο είναι ένας εύκαμπτος σωλήνας ο οποίος έχει πάχος μόλις 1,5 εκ περίπου, με ένα δυνατό φως στην άκρη του. Μέσα από την άμεση εικόνα που παρέχει η κάμερα του ενδοσκοπίου δίνεται η δυνατότητα στο γαστρεντερολόγο να δει σε μεγέθυνση και με λεπτομέρεια το εσωτερικό του παχέος εντέρου και του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου. Αν χρειαστεί μπορεί ταυτόχρονα να λάβει βιοψίες (μικρά κομμάτια ιστού) για να αναλυθούν κάτω από το μικροσκόπιο. Τα μικρά αυτά κομμάτια παίρνονται ανώδυνα, μέσω του ενδοσκοπίου, με τη βοήθεια μιας πολύ μικρής λαβίδας βιοψίας.

Κολονοσκόπηση – προετοιμασία.

Η συζήτηση με το γιατρό είναι απαραίτητη πριν την πραγματοποίηση της εξέτασης. Θα πρέπει να συζητήσετε μαζί του το ιατρικό σας ιστορικό, εάν έχετε κάποια αλλεργία και εάν λαμβάνετε κάποια φάρμακα, ιδίως εάν αυτά είναι φάρμακα για το σακχαρώδη διαβήτη, αντιπηκτικά, αντιαιμοπεταλιακά ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Ο γαστρεντερολόγος θα σας ενημερώσει ποια φάρμακα θα πρέπει να διακοπούν πριν την εξέταση και πότε.

Για να μπορέσει ο γαστρεντερολόγος να προωθήσει το κολονοσκόπιο κατά μήκος του παχέος εντέρου θα πρέπει να μην έχει καθόλου κοπρανώδες περιεχόμενο και ιδανικά για να μπορέσει να βρει και τις πλέον μικρές βλάβες να μην έχει καθόλου υγρά (ή αν έχει, να έχει ελάχιστα). Γι`αυτό το λόγο θα σας ζητηθεί να ακολουθήσετε πιστά τις προηγούμενες ημέρες μια διαδικασία καθαρισμού του εντέρου, που περιλαμβάνει συγκεκριμένη δίαιτα, καθώς και λήψη των κατάλληλων καθαρτικών.

Την ημέρα της εξέτασης είναι σημαντικό να μη φάτε, αλλά αν θέλετε μπορείτε να πιείτε λίγο νερό μέχρι 6 ώρες πριν.

Πονάει η κολονοσκόπηση;

Όχι. Η κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται σε οργανωμένες δομές υγείας και με ασφαλή χορήγηση ήπιας καταστολής (μέθης) να είναι μια πολύ εύκολη, ανώδυνη και αξιοπρεπής διαδικασία.

Κολονοσκόπηση, γιατί γίνεται;

Η κολονοσκόπηση μπορεί να γίνει για διάφορους λόγους. Η συντριπτική πλειοψηφία των κολονοσκοπήσεων εκτελείται ως μέρος των προγραμμάτων διαλογής για τον καρκίνο του παχέος εντέρου (Προληπτική κολονοσκόπηση). Όταν γίνεται για άλλους λόγους, γίνεται συνήθως για να διερευνάται η αιτία του αίματος στα κόπρανα, ο κοιλιακός πόνος, η διάρροια, οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή μια ανωμαλία που διαπιστώνεται σε αξονική τομογραφία (CT) ή σε εξετάσεις αίματος (π.χ. αναιμία).

Το πόσο συχνά θα πρέπει να υποβάλλεται κάποιος σε κολονοσκόπηση (επανέλεγχος) εξαρτάται από τα ευρήματα που εντοπίστηκαν σε προηγούμενες κολονοσκοπήσεις. Η επιστημονική προσέγγιση – σύσταση είναι ότι ακόμη και υγιή άτομα, με φυσιολογικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου θα πρέπει να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση από την ηλικία των 50 ετών και στη συνέχεια ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα που θα καθορίσει ο γαστρεντερολόγος, με σκοπό την απομάκρυνση των πολυπόδων του παχέος εντέρου (προκαρκινικές καταστάσεις), λόγω του σημαντικού κινδύνου εξαλλαγής αυτών σε καρκίνο. Υγιή άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου θα πρέπει να επικοινωνήσουν με το γαστρεντερολόγο για να καθορισθεί η βέλτιστη χρονική στιγμή έναρξης του προσυμπτωματικού-προληπτικού ελέγχου.

Η κολονοσκόπηση θα χρησιμοποιηθεί, επίσης, για να διαγνωσθούν παθήσεις όπως:

Πολύποδες παχέος εντέρου.

Καρκίνος παχέος εντέρου.

Εκκολπώματα του παχέος εντέρου.

Εσωτερική αιμορροϊδοπάθεια.

Φλεγμονές του παχέος εντέρου (νόσος του crohn, ελκώδης κολίτιδα, μικροβιακές φλεγμονές)

Αγγειοδυσπλασίες του παχέος εντέρου.

Διάφορες άλλες πιο σπάνιες καταστάσεις.

Μπορεί να θεραπεύσει η κολονοσκόπηση;

Η κολονοσκόπηση εκτός από διαγνωστική εξέταση μπορεί να είναι και μια θεραπευτική διαδικασία (θεραπευτική κολονοσκόπηση).

Χρησιμοποιείται για να θεραπεύσει καταστάσεις όπως αιμορραγία από αγγειοδυσπλασίες ή έλκος (συνήθως στο ορθό) και να διαστείλει ή να ανοίξει στενώσεις του αυλού, με ένα μικρό μπαλόνι ή με μεταλλική ενδοπρόθεση (stent).

Κυρίως όμως, χρησιμοποιείται για να αφαιρέσει πολύποδες. Ο πολύποδας είναι προκαρκινωματώδης ιστός που αναπτύσσεται στο εσωτερικό τοίχωμα (βλεννογόνος) του παχέος εντέρου. Οι περισσότεροι πολύποδες είναι μικροί (μικρότεροι από 1 εκ), αν και δεν είναι σπάνιο να μεγαλώσουν και περισσότερο. Οι πολύποδες μπορούν να εμφανιστούν σε πολλές μορφές: μπορεί να μοιάζουν με ένα μικρό ανυψωμένο κομμάτι, ένα σταφύλι ή ένα μανιτάρι σε ένα μίσχο ή ένα σύμπλεγμα πολλών μικρών εξογκωμάτων. Μερικοί άνθρωποι έχουν μόνο έναν πολύποδα, ενώ άλλοι έχουν πολλούς.

Οι πολύποδες χωρίζονται σε υπερπλαστικούς και σε αδενωματώδεις και είναι σωστό στην πλειοψηφία των περιπτώσεων να αφαιρούνται για να αποκλεισθεί η πιθανότητα να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ποια είναι τα οφέλη της θεραπευτικής κολονοσκόπησης;

Η αφαίρεση των πολυπόδων, οι οποίοι είναι μια προκαρκινωματώδης κατάσταση, με άμεσο αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Επιπλέον η αντιμετώπιση της βαθμιαίας ή αθρόας απώλειας αίματος από το παχύ έντερο.

Πόση ώρα διαρκεί η κολονοσκόπηση;

Η κολονοσκόπηση διαρκεί συνήθως 30-60 λεπτά. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι αρκετό ώστε ο γαστρεντερολόγος να δει το σύνολο του παχέος εντέρου, του τελικού ειλεού και εφόσον χρειάζεται να λάβει βιοψίες. Αν προβεί σε κάποια επεμβατική πράξη (π.χ πολυποδεκτομή) τότε η διάρκεια της εξέτασης ενδέχεται να αυξηθεί.

Κολονοσκόπηση – μετά την εξέταση.

Μετά το τέλος της κολονοσκόπησης ο ασθενής πρέπει να παραμείνει για τουλάχιστον 30 λεπτά στο χώρο του εργαστηρίου για να περάσει η επίδραση της καταστολής. Σε λίγες περιπτώσεις το χρονικό διάστημα ενδέχεται να αυξηθεί. Ο ασθενής μπορεί να φάει και να πιεί κανονικά μετά από 1-2 ώρες, εκτός αν ενημερωθεί διαφορετικά από το γιατρό του. Μπορεί να αισθάνεστε «φουσκωμένη» την κοιλιά σας, αλλά αυτό είναι κάτι φυσιολογικό λόγω του αέρα που έχει εμφυσήσει, μέσω του ενδοσκοπίου, ο γαστρεντερολόγος στο παχύ έντερο για να δει λεπτομερώς το βλεννογόνο. Ο αέρας αυτός σιγά-σιγά θα αποβληθεί και θα νιώσετε γρήγορα άνετα και πάλι.

Θα ήταν ιδανικό να έχετε μαζί σας κάποιο συνοδό, ή να επιστρέψετε στο σπίτι σας με ταξί, καθώς δεν επιτρέπεται να οδηγήσετε για τουλάχιστον 4 ώρες μετά την εξέταση. Επίσης θα πρέπει να αποφύγετε να πιείτε αλκοόλ για το υπόλοιπο της ημέρας της εξέτασης.

Κολονοσκόπηση – παρενέργειες.

Οι παρενέργειες από τη διαγνωστική κολονοσκόπηση είναι ελάχιστες. Περιλαμβάνει τη δυσφορία από τη διάταση του εντέρου λόγω του αέρα που βάζει ο ενδοσκόπος για τον καλύτερο και λεπτομερέστερο έλεγχο του βλεννογόνου, καθώς και σπάνια αιμορραγία από το σημείο που πιθανόν λήφθηκαν βιοψίες βλεννογόνου. Συνήθως η αιμορραγία αν συμβεί, συμβαίνει σε άτομα που υποβλήθηκαν σε πολυποδεκτομή.

Σημαντικότερες παρενέργειες αφορούν κυρίως άτομα με συνυπάρχοντα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιοαναπνευστικά, ηπατικά και νεφρολογικά νοσήματα, αφορούν τις υπάρχουσες παθήσεις και σχετίζονται με τη καταστολή (μέθη). Γενικώς η διαγνωστική κολονοσκόπηση είναι μια πολύ ασφαλής εξέταση.

Κολονοσκόπηση – πότε αντενδείκνυται.

Η κολονοσκόπηση αντενδείκνυται όταν ο ασθενής δεν συμφωνεί-συναινεί με την όλη διαδικασία, όταν υπάρχει πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρσίου και όταν υπάρχει σοβαρή χρόνια πάθηση του αναπνευστικού συστήματος.

Η πολυποδεκτομή, επίσης, αντενδείκνυται σε ασθενείς με διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος.

Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη, συνιστάται όμως να γίνεται με μεγάλη προσοχή και μόνο όταν υπάρχει απόλυτη ανάγκη.

 

style="text-align: right;">Κωνσταντίνος Ζουριδάκης - Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

style="text-align: right;">Γ. Λαμπράκη 207 - Θεσσαλονίκη - Άνω Τούμπα

m>τηλ. 231 600 4000