*Έφη Θάνου, Κοινωνική Λειτουργός MScΗ

λληνική νομοθεσία βάση του άρθρου 29 του Νόμου 4052/2012, ορίζει ως αστεγία την συνθήκη εκείνη κατά την οποία το άτομο που διαμένει στην ενδοχώρα, στερείται πρόσβασης ή έχει επισφαλή πρόσβαση σε επαρκή ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη, παραχωρημένη κατοικία, που πληροί τεχνικές προδιαγραφές και διαθέτει βασικές υπηρεσίες ύδρευσης και ηλεκτροδότησης.

Στην Ευρώπη, η έλλειψη στέγης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα του σύγχρονου κόσμου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων με κεντρικό άξονα την αστεγία «European Federation of National Organisation working with the Homeless» (FEANTSA).

συγκεκριμένη Συνομοσπονδία μέχρι και σήμερα εκπροσωπεί χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υλοποιεί προγράμματα και δράσεις που έχουν απώτερο στόχο την ενίσχυση πολιτικών υπέρ των δικαιωμάτων των αστέγων καθώς και την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σε σχέση με το φαινόμενο της αστεγίας. Παρά τις δράσεις όμως που υλοποιούνται κατά καιρούς, τα ποσοστά είναι δραματικά υψηλά. Αυτό παρατηρείται άλλωστε και από τα στατιστικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Οργανισμών για την έλλειψη στέγης η οποία αναφέρεται σε 40.000 αστέγους πανελλαδικά κατά προσέγγιση (ενώ οι μισοί από αυτούς διαμένουν στην Αθήνα). Οι τελευταίες στατιστικές της Κομισιόν δε, «μετρούν» τους άστεγους της Ευρώπης σε 4,1 εκατομμύρια, αριθμός που κατά τις μη κυβερνητικές οργανώσεις απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, ο αναφερόμενος αριθμός που δίνουν, ανέρχεται στα 100 εκατομμύρια.

Ποιες είναι όμως οι αιτίες της αστεγίας;

νεργία & Φτώχεια

ετανάστευση

ροβλήματα υγείας

λλειψη διαπροσωπικών σχέσεων και υποστηρικτικών δικτύων γενικότερα

νεπαρκής υποστήριξη ατόμων που φεύγουν από νοσοκομεία, φυλακές και άλλα δημόσια ιδρύματα.

νεπαρκής κάλυψη κοινωνικών παροχών

ερικοπές και περιορισμοί στις πληρωμές κοινωνικού περιεχομένου

ξίζει να σημειωθεί, ότι η σύγχρονη οικονομική κρίση που επικρατεί στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει δημιουργήσει και μια άλλη κατηγορία αστέγων, αυτή των νεοαστέγων, η οποία σχετίζεται με όλες τις ηλικίες και όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Πρόκειται για άτομα με πρότερο ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο και μέτριο ως υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο που εντάχθηκαν στην κατηγορία των αστέγων λόγω ανεργίας ή χαμηλού εισοδήματος ενώ υπάρχει απουσία υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον.

Συνέπειες τις αστεγίας

ειωμένο προσδόκιμο ζωής

ιακρίσεις και απομόνωση από το κοινωνικό σύνολο

μπόδια πρόσβασης σε βασικές δημόσιες παροχές και προνόμια

δυναμία κοινωνικής ένταξης στον τόπο διαμονής

αγδαία εμφάνιση ψυχικών διαταραχών

τιγματοποίηση

οινωνική πρόνοια & αστεγία

ι δομές για τους αστέγους έχουν ως στόχο την άμεση και όχι μόνιμη αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Οι κοινωνικές δομές και παρεμβάσεις πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο σε τοπικό επίπεδο με την συνεργασία των εκάστοτε ΜΚΟ και λοιπών κοινωνικών υπηρεσιών.

Φορείς και δομές που θα μπορούσε να απευθυνθεί κανείς ενδεικτικά είναι:

Κοινωνικά παντοπωλεία, τράπεζες χρόνου, υπνωτήριο αστέγων, ανοιχτό κέντρο ημερήσιας υποδοχής αστέγων, δομές παροχής συσσιτίων, κοινωνικά φαρμακεία, δίκτυα κοινωνικής κατοικίας των δήμων, Ξενώνες αστέγων, ελληνικός ερυθρός σταυρός, ΜΚΟ PRAKSIS, MKO CARITAS ATHENS, MKO ΚΛΙΜΑΚΑ, Εθνικό κέντρο κοινωνικής αλληλεγγύης, κέντρα κοινότητας, άμεση επαφή με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, προγράμματα street work κ.ά.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια αρκετοί φορείς υλοποιούν το πρόγραμμα «στέγαση και επανένταξη» με στόχο την ομαλή ένταξη των ατόμων που ήρθαν αντιμέτωπα με την αστεγία στο κοινωνικό σύνολο.

Με βάση τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς ότι το φαινόμενο της αστεγίας αποτελεί μείζον πρόβλημα στις κοινωνίες της κρίσης και χρήζει άμεσης επίλυσης μέσω ριζοσπαστικών παρεμβάσεων που αφορούν ολιστικά το εν λόγω φαινόμενο. Συγκεκριμένα, εφαρμογή πολιτικών, δράσεων και προγραμμάτων που θα έχουν ως κεντρικό άξονα τον άνθρωπο, δημιουργία κράτους πρόνοιας και ενίσχυση υπάρχουσων δομών, εξάλειψη του στίγματος μέσω της συνεργασίας με την κοινότητα, συνεχείς παρεμβάσεις των κοινωνικών λειτουργών τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και σε εθνικό επίπεδο καθώς και ανοιχτές συζητήσεις με μαθητές, γονείς, εργαζόμενους σε σχέση με το φαινόμενο της αστεγίας.

Πηγές:

m>www.feantsa.org

m>http://www.astegoi.gov.gr

m>European Commission (2015). Homelessness.

m>https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1061&langId=en

m>ΕΛΣΤΑΤ(2013). Συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα.

m>Κλίμακα(2011). Η αποτύπωση της έλλειψης στέγης στην Ελλάδα κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης.

m>Νόμος4052/12.https://www.kodiko.gr/nomologia/document_navigation/65096/nomos-4052-2012

 

*Η Έφη Θάνου είναι Κοινωνική Λειτουργός, απόφοιτη του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Ανώτατου Τεχνολογικού Ιδρύματος Αθήνας. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στον Έλεγχο του stress και την Προαγωγή της Υγείας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Είναι κάτοχος άδειας ασκήσεως επαγγέλματος Κοινωνικής Λειτουργού.