Παρόλο που μας πονάει να το ξέρουμε, συμβαίνει καμιά φορά να μετρέπουμε τις ενοχές μας σ’ ένα σωρό άλλα συναισθήματα, προφανώς πιο ευγενικά και γενναιόδωρα, τα οποία όμως δεν αξίζουν, γιατί είναι όλα απομιμήσεις _συνθετικά.

Στην κορυφή τους βρίσκεται το χειρότερο _ ο πιο προσβλητικός απ’ όλους τους τρόπους απόκρυψης της ενοχής: ο οίκτος.

Αν η ενοχή είναι η μετατροπή των γνήσιων συναισθημάτων σ’ ένα συναίσθημα ψεύτικο, ο οίκτος είναι κάτι χειρότερο, γιατί δεν είναι καν συναίσθημα. Ο οίκτος είναι απλώς μια ποταπή σκέψη.

Τίποτα δεν είναι κακό, κι η συμπόνια ακόμα λιγότερο. Δεν λέω άλλωστε ότι αυτό είναι κακό και το άλλο καλό… Το γεγονός ότι εγώ, ως άνθρωπος, είμαι τόσο ενθουσιώδης όταν εκθέτω τις απόψεις μου, δεν με κάνει πιο έξυπνο.

Το ότι μιλάω μ’ ένα ύφος: “Μα πώς μπορεί κάποιος να σκέφτεται αλλιώς;” αποτελεί επαγγελματική διαστροφή, κι όχι απόδειξη σιγουριάς..

Γι’ αυτό επαναλαμβάνω αυτό που λέω εδώ και χρόνια: Να χρησιμοποιείτε αυτά που λέω για να ξανασκεφτείτε τις δικές σας πεποιθήσεις. ΟΧΙ για να σκέφτεστε όπως εγώ. Για να σκεφτεί κάποιος όπως εγώ… πρέπει να είμαι εγώ!

Συνεχίζοντας όμως, πιστεύω πως η συμπόνια και ο οίκτος μόνο επιφανειακά μοιάζουν. ‘Οταν νιώθω ενοχές για κάτι που εγώ έχω κι εσύ δεν έχεις, το συναίσθημά μου εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε οίκτο (φτωχούλη μου… δεν έχεις εσύ, επειδή έχω εγώ). Ενώ, αν χαίρομαι για κάτι που κατέχω και μπορώ να μοιραστώ μαζί σου, τότε μπορώ και να λυπάμαι για το δικό σου πόνο χωρίς να νιώθω ενοχές. Αυτή είναι η συμπόνια: Η ικανότητα να νιώθω τον ξένο πόνο.

Ο οίκτος είναι το συναίσθημα όσων είναι υπερόπτες, κι όσων αισθάνονται ότι είναι πάνω από τους άλλους. Είναι πρωτοξάδελφος της περιφρόνησης, και το χειρότερο σχεδόν συναίσθημα που μπορεί να νιώσει κάποιος για κάποιον άλλο. Μπορείς να κάνεις πράγματα από αγάπη, μπορείς να κάνεις πράγματα για έχεις τη διάθεση να τα κάνεις, ή γιατί πιστεύεις ότι έχεις καθήκον και υποχρέωση να τα κάνεις. Αν, όμως, τα κάνεις γιατί ο άλλος σου προκαλεί οίκτο, τότε έχεις επιλέξει το χειρότερο.