Εκατό πενήντα χρόνια πριν, ένας Αμερικανός Πρόεδρος μπορούσε να παραπεμφθεί σε δίκη από την Γερουσία, διότι απέλυσε ένα μέλος της Κυβέρνησης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της.


style="text-align: right;">Γράφει ο Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς*

trong>H δίκη στην Γερουσία του Προέδρου Andrew Johnson (1868).

strong>

κατό πενήντα χρόνια πριν, ένας Αμερικανός Πρόεδρος μπορούσε να παραπεμφθεί σε δίκη από την Γερουσία, διότι απέλυσε ένα μέλος της Κυβέρνησης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της. Έτσι συνέβη στα 1868, όταν ο πρόεδρος Andrew Johnson (1808 – 1875), κινδύνευσε να χάσει το προεδρικό του αξίωμα, απλά και μόνο επειδή απομάκρυνε τον υπουργό πολέμου E. Stanton, χωρίς την έγκριση της Γερουσίας.

[caption id="attachment_2788" align="aligncenter" width="500"] H δίκη στην Γερουσία του Προέδρου Andrew Johnson (1868).[/caption]

Τελικά, απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες μετ την ισχνή πλειοψηφία της μίας ψήφου, εφόσον δεν συγκεντρώθηκε ο επαρκής αριθμός των 2/3 των ψηφιζόντων. Φυσικά, η παραβίαση του κανονισμού δεν ήταν παρά η αφορμή να κορυφωθεί η δυσαρέσκεια της Γερουσίας απέναντι στα σχέδια ανασυγκρότησης του ηττημένου νότου – αμέσως μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο – και στην επιεική στάση του Προέδρου Johnson προς της ηγέτες της Συνομοσπονδίας (Confederation).

[caption id="attachment_2784" align="aligncenter" width="500"] Ο 17ος Πρόεδρος των ΗΠΑ Andrew Johnson (1865 -1869)[/caption]

 

Κι όμως μέχρι σήμερα, ο νυν Πρόεδρος D. Trump έχει απολύσει έναν αριθμό κυβερνητικών αξιωματούχων άνευ προηγουμένου. Και όταν στις 24/9/2019, η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων (Κογκρέσο) Nancy Pelosi ανακοίνωσε την έναρξη επίσημης έρευνας παραπομπής σε δίκη του Προέδρου από την Βουλή των Αντιπροσώπων, με την κατηγορία ότι χρησιμοποίησε το αξίωμά του για προσωπικό του όφελος και υπονόμευσε την Εθνική Ασφάλεια, λίγοι εξεπλάγησαν. Αν τελικά, ο Πρόεδρος Trump παραπεμφθεί, στην συνέχεια θα δικαστεί από την Γερουσία αν και έως σήμερα, ουδείς εν ενεργεία Πρόεδρος δεν έχει καταδικαστεί.

Το Αμερικανικό Κογκρέσο ασκεί το δικαίωμα του να καθαιρέσει τον Πρόεδρο ή άλλους αξιωματούχους, αν φυσικά αποδειχθεί πως έχουν διαπράξει το αδίκημα «της προδοσίας, δωροδοκίας ή άλλα υψηλά εγκλήματα και παραπτώματα» (άρθρο ΙΙ, παράγραφος 4 του Αμερικανικού Συντάγματος). Η εξουσία του σώματος των αντιπροσώπων, με την Γερουσία να μετατρέπεται σε χώρο δικαστηρίου, περιορίζεται στην καθαίρεση, ενώ πρόστιμα ή φυλάκιση για τα τελεσθέντα αδικήματα επαφίενται στην δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων.

3 style="text-align: center;">Στα 1868, το δημόσιο ενδιαφέρον κατά την διάρκεια της δίκης ήταν τέτοιο που η Γερουσία, για πρώτη φορά στην ιστορία της, εξέδωσε εισιτήρια εισόδου, πρακτική που συνεχίζεται έως σήμερα. Χίλια εισιτήρια τυπώνονταν κάθε μέρα, για το διάστημα των δύο μηνών που διήρκησε η δίκη.

aption id="attachment_2785" align="aligncenter" width="600"] Richard Nixon, Bill Clinton, Donald Trump.[/caption]

 

Ακολούθησε η παραπομπή του Bill Clinton, στα 1998, με την κατηγορία της ψευδομαρτυρίας και εμπόδισης στο σκάνδαλο που αφορούσε τις ερωτικές του σχέσεις με την νεαρή εκπαιδευόμενη στο Λευκό Οίκο, Monica Lewinski. Τελικά, απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες. Η όλη διαδικασία μεταδόθηκε από 3 τηλεοπτικά κανάλια και online.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, βέβαια, τη περίπτωση του προέδρου Richard Nixon (1913 – 1994) ο οποίος, στα 1974 οδηγήθηκε σε παραίτηση κατά τη διενέργεια έρευνας που αφορούσε το σκάνδαλο Watergate και τη προσπάθεια συγκάλυψής του. Αντιμέτωπος με τις κατηγορίες παρακώλυσης της δικαιοσύνης, κατάχρησης εξουσίας και περιφρόνησης του Κογκρέσου, ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος επέλεξε να αποχωρήσει, αποτελώντας την μοναδική περίπτωση παραιτηθέντα Αμερικανού προέδρου. Και τότε το ενδιαφέρον του κοινού ήταν τεράστιο : 80% των Αμερικανών παρακολούθησαν τουλάχιστον εν μέρει, από το καναπέ τους την πιο “hot ημερήσια σαπουνόπετρα» (Variety).

Στη περίπτωση του Donald Trump , οι ακροάσεις θα μεταδίδονται δημόσια ενώ θα υπάρχει απ’ευθείας σύνδεση μέσω του λογαριασμού Twitter του Αμερικανού Προέδρου. Στην ερώτηση αν μπορεί να κληθεί ο ίδιος ο Πρόεδρος ως μάρτυρας, η απάντηση είναι ναι, αν και δεν υποχρεούται να παραστεί. Συγκεκριμένα ούτε ο Johnson ούτε ο Clinton εμφανίστηκαν στην δίκη. Η δε διάρκειά της εξαρτάται από τον αριθμό των μαρτύρων, το σύνολο των άρθρων παραπομπής και από τον χρόνο διαβουλεύσεων.

Φαίνεται πως οι χρονικές συγκυρίες παίζουν σημαντικό ρόλο στο αν θα δείξουν εμπιστοσύνη στον Πρόεδρο οι Γερουσιαστές ψηφίζοντας υπέρ του. Σε μια πτωτική οικονομία, ο Πρόεδρος συνήθως επωμίζεται το φταίξιμο. Αντίθετα, μία ευημερούσα κοινωνία όπως εκείνη της εποχής Clinton έκανε διστακτικούς όσους ψήφισαν για το αν θα πρέπει να τον απομακρύνουν.

Ο νυν Πρόεδρος επανειλημμένα αποκάλεσε την παραπομπή του «κυνήγι μαγισσών». Απομένει να αποδειχθεί αν το Προεδρικό του αξίωμα θα επιβιώσει ή αν θα καεί «στη πυρά».