Γράφει ο Αλέξανδρος Τσίγγος*`

Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει, με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις».

Η Ελλάδα στις εποχές των νικών της κοιτούσε προς την θάλασσα. Τις εποχές της ήττας της κοιτούσε την ενδοχώρα. Και μας δόθηκε τόση λίγη γη. Και μας δόθηκε τόσο πολύ θάλασσα.

Για την Γερμανία ισχύει το ακριβώς ανάποδο. Στις εποχές των νικών της κοιτούσε την ενδοχώρα και στις ήττες της την θάλασσα. Της δόθηκε τόσο πολύ γη. Της δόθηκε τόσο λίγη θάλασσα.

Αν λοιπόν, για το Γερμανικό έθνος το δάσος είναι η αποτύπωση της Γερμανικής Ψυχής, για την Ελληνική Ψυχή είναι η θάλασσα. Κι αν για την Γερμανική ψυχή είναι το δένδρο, που κοσμεί το σπίτι μας κάθε Χριστούγεννα για τον Έλληνα είναι το Καράβι.

Πώς προέκυψε, θα αναρωτηθεί κανείς και δίκαια, αυτό το σκεπτικό; Τι μπορεί να οδηγήσει την σκέψη ενός αφιερώματος για το Χριστουγεννιάτικο Δένδρο, σε μια τέτοια αλληγορία.

Το να ενστερνιστεί κάποιος μια σειρά από ξένα έθιμα, σε βαθμό που να λειτουργούν καθοριστικά στο συλλογικό μας συνειδητό, σε βαθμό που μοιάζουν σα να ήταν δικά μας από την αρχή τους, μοιάζει πολύ αθώο και άκακο.

Όμως όπως τα προσθέτεις το ένα δίπλα στο άλλο, φτιάχνοντας στο τέλος μια φορεσιά από μπαλώματα και να φτάνεις να χάνεις το παραμικρό που θα μπορούσες να ορίσεις σαν πολιτισμική σου ταυτότητα, σαν Ελληνική ιδιοσυστασία, σε θέτει στο αποτέλεσμα που βλέπουμε σήμερα. Ότι η κρίση μας σαν Έλληνες και Ελληνίδες, είναι πρώτα ηθική, μετά πολιτισμική, κοινωνική και στο τέλος οικονομική.

Η καρικατούρα που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο ήρωας του Καραγκιόζη, ο Μπαρμπαγιώργος να καπνίζει κοχίμπας και να πίνει ουίσκι με τα αχαμνά του ελεύθερα, -έτσι απαγορεύτηκε στο Παλάτι επί Οθωνα και Αμαλίας το Τσάμικο σα χορός, λιποθυμούσαν οι Βαυβαρέζες κυρίες επί των τιμών στο πέταγμα του πρώτου του χορού όπως αποκαλύπτονταν τα γεννητικά του όργανα – με την Αμαλία και να συζητάει για τα χειμερινά μοντελάκια του Lagerfeld. Σταυροπόδι!

Από τον Τάκιτο και τις ιστορικές του αναφορές ξεκινάει ο μύθος ότι η Ψυχή της Γερμανίας βρίσκεται στα πυκνά γερμανικά δάση. Εκεί βρίσκεται και η ρίζα του. Στην μάχη του Τευτονμπουργκ το 9 μ.Χ, μέσα στα Γερμανικά δάση, σφαγιάστηκαν οι Ρωμαϊκές λεγεώνες από τον Αρμίνιο και τους Γερμανούς. Έτσι η Ρώμη έθεσε σαν όριο των συνόρων της τον Ρήνο ποταμό.

Από τότε το Δάσος αποτελεί ένα ισχυρό σημείο αναφοράς για τις Γερμανικές φυλές σε όλες τις ιστορικές περιόδους, από τον Μεσαίωνα μέχρι τον Ρομαντισμό, από τον Ρομαντισμό μέχρι τον Εθνικοσοσιαλισμό και από τον Εθνικοσοσιαλισμό μέχρι το Οικολογικό κίνημα του 1980, από το οικολογικό κίνημα του 80, μέχρι σήμερα.

Με τις αναφορές του Τάκιτου που μιλάει για τα πυκνά δάση και τους βρωμερούς επικίνδυνους βάλτους. Το δένδρο γίνεται σύμβολο της Γερμανικής ψυχής και του επίφοβου, όπως οι αδελφοί Γκριμ μας μιλάνε στα παραμύθια τους. Η Κοκκινοσκουφίτσα και ο Κακός Λύκος, η Γκρέτελ και ο Χανς. Μαγεία, νεράιδες, ξωτικά, σκοτεινά κακά πνεύματα, και οι ληστές που παραμονεύουν πίσω από τα δένδρα να επιτεθούν στους περαστικούς.

Δεν ήταν μόνο η αντίληψη των ξένων μέσα από αυτές τις διηγήσεις για τους Γερμανούς. Οι ίδιο οι Γερμανοί ήταν που τις υιοθέτησαν σαν Αποτροπαϊκό Στοιχείο για την ασφάλεια τους και το να προκαλούν φόβο στους εισβολείς στις χώρες τους, όπως τα αποτροπαϊκά τερατόμορφα γκαργκόϊλ γλυπτά στο εξωτερικό γείσο της οροφής της Παναγία των Παρισίων.

Οι ξένοι υπέθεσαν ότι οι λαοί που μένουν σε αυτά τα δάση και τους άσχημους βάλτους, θα είναι ίδιοι με αυτούς. Οι Γερμανοί το υιοθέτησαν.

Στην πορεία του Εκχριστιανισμού τους και ειδικά μετά την Λουθηρανική επανάσταση, όπου στην ουσία είναι μια επανάσταση των Γερμανών ενάντια στον Καισαροπαπισμό, που προκύπτει με την μετάφραση της Βίβλου στα Γερμανικά το 1517, το Γερμανικό πνεύμα του Δάσους, μεταφέρεται, εκχριστιανίζεται κι αυτό και αποτυπώνεται στο Χριστουγεννιάτικο δένδρο.

Τα μικρά Γερμανικά βασίλεια ενοποιούνται, οι Γερμανικές φυλές μέσα από το θρησκεύεσθε, αποκτούν ξανά την συλλογικότητά τους.

Έτσι, το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα. Κατά την παράδοση, ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος.

Για αυτές τις σκοτεινές χώρες το Χειμερινό Ηλιοστάσιο είναι κάτι το πολύ σημαντικό. Δε χαρίζει ο βαρύς Γερμανικός χειμώνας, σε βαθμό που η λέξη life, προκύπτει από την Ελληνική λέξη Λίπος. Όποιος έχει λίπος ζει, διασώζεται!

21 Δεκεμβρίου και ο ήλιος χάνεται από τον Γερμανικό ορίζοντα. Το Χριστουγεννιάτικο Δένδρο θέλει να εξευμενίσει και να ζητήσει την επιστροφή του, όσο πιο σύντομα γίνεται.

Έτσι ,όταν οι δυναστεία του Ανόβερου και του Οίκος της Σαξονίας-Κόμπουργκ & Γκότα, ανέρχεται στον θρόνο της Βρετανίας με την Βικτώρια και τον Αλβέρτο, το 1837 στην 10η επέτειο της ενθρόνισής τους, το περιοδικό Illustrated London News το 1848, δημοσιοποιούν και κάνουν Βρετανικό Έθιμο το Χριστουγεννιάτικο Δένδρο.

Για τα καθ' ημάς, ο Όθωνας είναι αυτός που το φέρνει στην Ελλάδα, αλλά σαν έθιμο των Ελλήνων υιοθετείται μαζικά την δεκαετία του 1930.

Είναι η εποχή που οι διαδοχικές γεωπολιτικές εξελίξεις οδηγούν σταδιακά τον Ελληνισμό όμηρο του Έθνους Κράτους και συρρικνώνεται σε όλη το υπόλοιπο μισό του 20ου αιώνα.

Σταδιακά επίσης παύει ο Έλληνας να κοιτάει προς την θάλασσα και κοιτάει προς την Ενδοχώρα σε μια συνεχή συρρίκνωση όχι μόνο του πολιτισμού του αλλά και της ταυτότητάς του.

Μπορεί η Ελληνική ιδιοκτησία στην παγκόσμια Ναυτιλία να είναι πρώτη η δεύτερη δύναμη, αλλά τα νησιά μας γίναν δεσμώτες του τουρισμού και οι νησιώτες υπηρέτες. Τα πληρώματα είναι από τις Ασιατικές χώρες και, να θυμόμαστε ότι, οι καπετάνιοι και τα πληρώματα των πλοίων ανοίξανε όχι μονο τους θαλάσσιους δρόμους εμπορίου, αλλά και τα γραφεία πρακτόρευσης σε όλο τον κόσμο κάποια εποχή.

Μπορεί να είναι τόσο γλυκιά η εικόνα ενός Χριστουγεννιάτικου δένδρου με τα λαμπιόνια και τους 'Αγιους Βασίληδες και τα χαρούμενα τραγουδάκια, μα μέσα του βαστάει ένα δηλητήριο που άσπλαχνα μας αποδομεί, βήμα το βήμα, αθώα, δεκαετίες τώρα.

 

 

*Ο Αλέξανδρος Τσίγγος είναι ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός, σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τόσο της Αθήνας όσο και της Θεσσαλονίκης. Επικοινωνήστε μαζί του στο https://www.facebook.com/AlexandrosTsiggos